دیسک و صفحه کلاچ از حیاتی‌ترین اجزای سیستم انتقال قدرت در خودروهای دنده دستی هستند. هرگونه اختلال در عملکرد آنها نه تنها رانندگی را دشوار می‌کند، بلکه می‌تواند به قطعات دیگر خودرو نیز آسیب بزند. با دانستن نشانه خرابی دیسک و صفحه کلاچ، می‌توان از بسیاری از هزینه‌ها و خطرات احتمالی جلوگیری کرد. در این مقاله، به زبان ساده 10 علامت اصلی که نشان می‌دهد کلاچ خودروی شما در حال خراب شدن است را توضیح داده‌ایم.
1. سفت شدن یا شل شدن غیرعادی پدال کلاچ
وقتی پدال کلاچ نسبت به قبل نیاز به فشار بیشتری برای فشردن دارد یا بالعکس بیش از حد نرم شده، معمولاً نشان‌دهنده وجود مشکل در دیسک یا صفحه فشاری کلاچ است. سفت شدن پدال ممکن است به دلیل خرابی صفحه فشار یا سیستم هیدرولیکی باشد، در حالی که شل شدن آن می‌تواند ناشی از کش‌آمدن سیم کلاچ یا نشت روغن در سیستم باشد. این تغییرات نباید نادیده گرفته شوند چون اولین هشدارهایی هستند که از خرابی کلاچ خبر می‌دهند.
2. سر خوردن کلاچ در هنگام رانندگی
یکی از بارزترین نشانه‌های خرابی دیسک و صفحه کلاچ، پدیده‌ی سر خوردن کلاچ است. در این حالت، حتی اگر دنده در جای خود باشد و گاز بدهید، دور موتور بالا می‌رود ولی شتاب و قدرت به چرخ‌ها منتقل نمی‌شود. این موضوع معمولاً به علت نازک شدن سطح اصطکاکی دیسک یا خرابی صفحه فشاری اتفاق می‌افتد. اگر به‌موقع تعویض نشود، می‌تواند به فلایویل یا گیربکس آسیب بزند.
3. بوی سوختگی شبیه بوی لاستیک داغ
استشمام بوی سوختگی به‌ویژه در زمان رانندگی در ترافیک یا در مسیرهای سربالایی، می‌تواند نشانه‌ی اصطکاک بیش از حد دیسک و صفحه باشد. این بو معمولاً به دلیل لیز خوردن سطح دیسک و بالا رفتن حرارت به وجود می‌آید. اگر این بو را بیش از یک بار حس کردید، بررسی سریع وضعیت کلاچ ضروری است.
4. سخت شدن یا گیر کردن دنده‌ها
وقتی کلاچ درست کار نکند، تعویض دنده‌ها نیز دشوار می‌شود. اگر هنگام تعویض دنده صدای تق‌تق شنیدید یا مجبور شدید دنده را با فشار وارد کنید، ممکن است کلاچ به‌طور کامل آزاد نشود و این باعث فشار مضاعف به جعبه‌دنده شود. این حالت در شروع حرکت یا هنگام تعویض دنده از دنده یک به دو بیشتر دیده می‌شود.
5. لرزش یا تکان شدید هنگام شروع حرکت
لرزش غیرعادی خودرو هنگام رها کردن کلاچ در ابتدای حرکت، معمولاً نشان‌دهنده خرابی سطح دیسک یا تاب برداشتن فلایویل است. این لرزش ممکن است در ابتدا خفیف باشد اما در صورت بی‌توجهی، به سرعت تشدید شده و در طول رانندگی آزاردهنده خواهد شد.
6. صدای غیرعادی هنگام گرفتن یا رها کردن کلاچ
اگر هنگام فشردن یا رها کردن پدال کلاچ صدای جیرجیر، تق‌تق یا ضربه‌ای احساس می‌کنید، ممکن است یکی از اجزای داخلی کلاچ مثل بلبرینگ یا فنر صفحه دچار مشکل شده باشد. این صداها گاهی ناشی از خرابی کاسه نمد یا خشک بودن قطعات متحرک نیز هستند.
7. کاهش محسوس شتاب خودرو
اگر خودرو مانند قبل شتاب نمی‌گیرد، حتی با فشار دادن کامل پدال گاز، یکی از مظنون‌های اصلی کلاچ فرسوده است. زیرا در این حالت قدرت تولیدشده توسط موتور به‌طور کامل به چرخ‌ها منتقل نمی‌شود و انرژی در سیستم کلاچ هدر می‌رود.
مقالات دیگری می‌توانید با خواندن آنها از هزینه‌های ناگهانی خودرو جلوگیری کنید:
علائم هشداردهنده خرابی کمک فنر خودرو
کاسه چرخ عقب پراید و علائم خرابی آن
مشکلات خودرو در تابستان: ۱۰ قطعه‌ای که بیشتر خراب می‌شوند
8. حرکت نکردن خودرو با وجود درگیر بودن دنده
وقتی دنده در جای خود قرار دارد ولی خودرو حرکت نمی‌کند، احتمالاً دیسک کلاچ به‌طور کامل تمام شده و دیگر قابلیت اصطکاک برای انتقال نیرو را ندارد. در این حالت، خودرو باید با جرثقیل به تعمیرگاه منتقل شود و بلافاصله قطعات تعویض گردند.
9. افزایش صدای موتور بدون واکنش خودرو
اگر با افزایش گاز دادن، صدای موتور بالا می‌رود اما خودرو همچنان بی‌حال و بدون حرکت باقی می‌ماند، این یک نشانه واضح خرابی دیسک و صفحه کلاچ است. این مورد اغلب در زمان بار زیاد مانند سربالایی‌ها یا حمل بار سنگین بیشتر دیده می‌شود.
10. مصرف سوخت بیشتر از حالت عادی
یکی از پیامدهای غیرمستقیم خرابی کلاچ، افزایش مصرف سوخت است. زمانی که انتقال قدرت به‌درستی انجام نشود، موتور برای حرکت دادن خودرو باید بیشتر کار کند، در نتیجه مصرف سوخت نیز بالا می‌رود. اگر بدون تغییر در سبک رانندگی، متوجه این موضوع شدید، بررسی کلاچ یکی از اولویت‌های اصلی خواهد بود.
جمع‌بندی
خرابی دیسک و صفحه کلاچ می‌تواند رانندگی شما را به یک چالش بزرگ تبدیل کند. با شناخت دقیق و به‌موقع نشانه خرابی دیسک و صفحه کلاچ، می‌توانید از آسیب‌های پرهزینه و خطرناک جلوگیری کنید. همواره توجه به این علائم می‌تواند باعث افزایش عمر مفید خودرو و کاهش هزینه‌های نگهداری آن شود.
