تلماتیک، که از ترکیب دو کلمه “تلکام” (ارتباطات) و “اطوماتیک” تشکیل شده، به یکپارچه‌سازی سیستم‌های مخابراتی، پردازش اطلاعات و موقعیت‌یاب در وسایل نقلیه و ماشین‌آلات اشاره دارد. این سامانه به منظور جمع‌آوری، پردازش، ارسال و دریافت داده‌ها به صورت لحظه‌ای و از راه دور طراحی شده است.
تاریخچه تلماتیک
این فناوری در دهه 1970 با استفاده از سیستم‌های رادیویی برای ردیابی و مدیریت ناوگان آغاز شد. با پیشرفت فناوری،همچنین تکامل یافت و امروزه از فناوری‌های مختلفی مانند GPS، شبکه‌های مخابراتی و اینترنت اشیاء (IoT) استفاده می‌کند.
کاربردهای تلماتیک
تلماتیک طیف وسیعی از کاربردها را در حوزه‌های مختلف دارد، از جمله:
- مدیریت ناوگان:
- ردیابی و مدیریت موقعیت، سرعت، مسیر و مصرف سوخت ناوگان
- برنامه‌ریزی و بهینه‌سازی مسیرها
- نظارت بر رفتار راننده
- مدیریت توقف و ترافیک
- عیب‌یابی و تعمیر و نگهداری پیشگیرانه
- ایمنی:
- هشدار تصادف
- قفل کردن خودرو از راه دور
- ردیابی خودرو در صورت سرقت
- امداد و نجات
- نظارت بر وضعیت راننده
- بهبود عملکرد:
- عیب‌یابی و تعمیر و نگهداری پیشگیرانه
- بهینه‌سازی مسیرها
- کاهش مصرف سوخت
- افزایش عمر مفید خودرو
- خدمات رفاهی:
- ارائه اطلاعات ترافیکی
- پرداخت عوارض
- رزرو پارکینگ
- جستجوی نقاط مورد علاقه
- سرگرمی و اطلاع‌رسانی
- سرگرمی:
- پخش موسیقی، فیلم و بازی
- اتصال به اینترنت
- برقراری تماس تلفنی
اجزای اصلی سیستم
- دستگاه ردیاب: برای دریافت اطلاعات موقعیت و ارسال آن به سرور
- سنسورها: برای جمع‌آوری اطلاعات مختلف مانند سرعت، دما، فشار و…
- واحد پردازش مرکزی: برای پردازش اطلاعات جمع‌آوری شده
- شبکه مخابراتی: برای ارسال و دریافت داده‌ها
- نرم‌افزار: برای مدیریت و نمایش اطلاعات
مزایای تلماتیک
- افزایش راندمان: با بهینه‌سازی مسیرها و کاهش زمان توقف
- کاهش هزینه‌ها: با کاهش مصرف سوخت و تعمیرات
- افزایش ایمنی: با هشدار تصادف و ردیابی خودرو
- بهبود خدمات: با ارائه خدمات رفاهی و سرگرمی
- مدیریت بهتر: با جمع‌آوری و تحلیل داده‌ها
انواع تلماتیک
- تلماتیک فعال: این نوع به طور مداوم اطلاعات را ارسال و دریافت می‌کند.
- تلماتیک غیرفعال: این نوع فقط در صورت نیاز به اطلاعات، فعال می‌شود.
تلماتیک در ایران
این فناوری در ایران در حال توسعه است و در حال حاضر بیشتر در صنعت حمل و نقل و برای مدیریت ناوگان استفاده می‌شود. با توجه به مزایای این سامانه، انتظار می‌رود که در آینده شاهد استفاده بیشتر از آن در سایر بخش‌ها نیز باشیم.
چالش‌های این فناوری نوین
- هزینه: هزینه نصب و استفاده از سیستم‌های تلماتیک می‌تواند بالا باشد.
- امنیت: حفظ حریم خصوصی و امنیت داده‌ها در تلماتیک از اهمیت بالایی برخوردار است.
- پیچیدگی: استفاده از سیستم‌های تلماتیک برای برخی از کاربران می‌تواند پیچیده باشد.
آینده تلماتیک
با پیشرفت فناوری نیز به طور فزاینده‌ای تکامل خواهد یافت. انتظار می‌رود که در آینده شاهد استفاده از آن در موارد زیر باشیم:
- خودروهای متصل: نقش کلیدی در توسعه خودروهای متصل و خودران خواهد داشت.
- مدیریت هوشمند شهرها: می‌تواند برای مدیریت ترافیک، پارکینگ و سایر خدمات شهری
نویسنده: فرحناز طهرانی
